Zondagsrust. Het heiligen van de zondag, evenals het instellen van de sabbat, heeft een lange geschiedenis in de joods-christelijke wereld. Wat daar nu nog van over is, wordt gezien als een orthodoxie van streng gelovigen. Daar wil ik het verder niet over hebben. De meeste mensen van mijn generatie kennen uit hun jeugd de zondagsrust als een begrip, waarbij aanvankelijk het kerkelijk leven domineerde maar geleidelijk op de achtergrond raakte. Overigens is de zondagsrust sinds de industriële revolutie ook een begrip om arbeiders een dag rust te geven en wordt dat vanaf het einde van de 19e eeuw in veel landen wettelijk verankerd.

Op zaterdag werd niet zo lang geleden ook nog gewerkt en gingen de kinderen naar school. Met het toenemen van de welvaart en de opkomst van de vrijetijdseconomie sneuvelde de zaterdag als werkdag en werd het .weekend. uitgevonden. En de kerk verloor, zeker bij katholieken, de centrale rol op zondag. Vrije tijd en vakantie waren een eerste levensbehoefte geworden. Ik herinner me dat er ergens in Zeeland een kerkgebouw was dat speciaal was opgericht om de vakantiegangers op zondag hun kerkelijke plicht te laten vervullen. Achteraf gezien was dat een voorbeeld van de stuiptrekkingen van de ontkerkelijking.

Maar het was ook gedaan met de zondagsrust! En geleidelijk werd dat ook weer een gemis in het jachtige leven. We houden het niet vol zonder rust en we nemen die rust als we dat zelf willen en niet omdat anderen dat voorschrijven, bijvoorbeeld op zondag. Toch wordt de stilte van de zondag ook gemist. Vooral door mensen bij wie het ritme van vroegere tijden nog in het systeem zit.

Veertig jaar geleden had ik een druk leven. Ik werd ongeveer opgevreten door mijn baan. Het was normaal dat ik op zaterdag nog werkte aan zaken waar ik anders niet aan toe kwam. En thuis was het een vrolijke en drukke boel met drie kleine kinderen. Als de zaterdag ten einde liep en de kinderen op bed lagen, ruimde ik alle speelgoed op. De tuin was bezaaid met fietsje, step, bal, en ik weet niet meer wat allemaal. Alles de schuur in. En terwijl ik de deur van de schuur op slot draaide, ging er een tekst door mijn hoofd: .Zo, nu kan het zondag worden!. De tekst welde op uit een onbekende diepte en vervulde me met weemoed. Een gevoel van heimwee: alles aan kant te willen hebben; niets mag de rust en de orde nog verstoren; tenminste niet deze dag. Gemoedsrust.

Veel werk en zorgen op mijn bord

– ik wil het allemaal graag doen –

Als het maar weer zondag wordt

Enkele jaren later bij het afscheid van mijn overleden moeder, sprak mijn zus Odette, de jongste van negen kinderen: .Lieve Moeder. Op die zaterdag, toen je toestand plotseling verslechterde en de kinderen met spoed werden opgeroepen om afscheid van je te nemen, telde je ze één voor één. En toen er nog twee moesten komen, zei je: .Als ze dan allemaal geweest zijn, dan is het goed, dan kan het zondag worden…

Gemoedsrust.